Bệnh động mạch ngoại biên là gì? Các triệu chứng thường gặp
Bệnh động mạch ngoại biên (PAD) là tình trạng hẹp hoặc tắc nghẽn động mạch, thường xảy ra ở các chi dưới, làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan và mô ở vùng ngoại vi của cơ thể. PAD không chỉ ảnh hưởng đến chân tay mà còn có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến tim mạch.
1. Bệnh động mạch ngoại biên là gì?
Bệnh động mạch ngoại biên (PAD) là tình trạng các động mạch ngoại biên bị hẹp hoặc tắc nghẽn, gây cản trở dòng chảy của máu. Điều này chủ yếu là do sự hình thành mảng xơ vữa trong lòng động mạch – một hiện tượng tích tụ mỡ, cholesterol, canxi và các chất khác trong máu. Khi các mảng này phát triển, lòng mạch bị thu hẹp và cản trở dòng máu lưu thông, dẫn đến các vấn đề về tuần hoàn máu.
PAD chủ yếu ảnh hưởng đến các động mạch ở chân, tuy nhiên, bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến các mạch máu ở tay, cổ và bụng. Khi bệnh tiến triển, nó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như: nhồi máu cơ tim, đột quỵ và hoại tử chi.
2. Nguyên nhân gây bệnh động mạch ngoại biên
Nguyên nhân chính gây ra bệnh động mạch ngoại biên là xơ vữa động mạch – quá trình tích tụ mảng bám ở thành động mạch. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ khác cũng làm tăng khả năng mắc bệnh, bao gồm:
- Hút thuốc;
- Bệnh tiểu đường;
- Huyết áp cao;
- Mỡ máu cao;
- Tuổi tác;
- Béo phì;
- Lối sống lười vận động,…
3. Các triệu chứng thường gặp của bệnh động mạch ngoại biên
PAD thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ xuất hiện rõ hơn. Dưới đây là những triệu chứng cơ bản mà người mắc bệnh động mạch ngoại biên thường gặp:
Chuột rút ở tay, chân hoặc ở vị trí động mạch bị tắc
Một trong những triệu chứng phổ biến nhất là chuột rút ở tay hoặc chân khi thực hiện các hoạt động thể chất. Chuột rút này thường xảy ra ở những vị trí mà động mạch đã bị tắc hoặc hẹp, gây thiếu máu và oxy đến các khối cơ.
Đau khối cơ sau khi hoạt động
Người mắc PAD thường cảm thấy đau, mỏi hoặc yếu ở chân sau khi đi bộ hoặc vận động. Đây là hậu quả của việc thiếu máu cung cấp cho các cơ bắp khi vận động. Tình trạng đau này có thể giảm bớt khi nghỉ ngơi nhưng lại xuất hiện trở lại khi hoạt động.
Lạnh chân
Một dấu hiệu rõ ràng của PAD là cảm giác lạnh ở chân, đặc biệt là khi so sánh với nhiệt độ ở chân đối diện hoặc các phần cơ thể khác. Điều này do dòng máu lưu thông đến chi dưới bị hạn chế, khiến vùng này dễ bị lạnh hơn.
Đau ngón chân, bàn chân
Đau ở ngón chân hoặc bàn chân khi nghỉ ngơi là một triệu chứng PAD nặng hơn, cho thấy rằng dòng máu không đủ để cung cấp oxy cho mô cơ thể ngay cả khi không hoạt động. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến hoại tử mô.
Vết thương lâu không lành
Ở người mắc PAD, khả năng lưu thông máu kém dẫn đến việc cơ thể khó lành vết thương. Vết thương, vết loét nhỏ trên chân hoặc bàn chân có thể mất rất nhiều thời gian để lành, hoặc thậm chí không lành, dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng nghiêm trọng.
Móng tay, chân chậm phát triển
Móng tay, móng chân của người mắc bệnh động mạch ngoại biên thường phát triển chậm hơn do máu và dưỡng chất không được cung cấp đầy đủ đến các vùng ngoại vi.
Không tìm thấy mạch ở chân hoặc mạch yếu
Khi khám lâm sàng, bác sĩ có thể không cảm nhận được mạch ở chân hoặc mạch rất yếu. Đây là một dấu hiệu cho thấy dòng máu lưu thông qua động mạch đã bị tắc nghẽn nghiêm trọng.
Màu sắc bàn chân nhợt nhạt, không có sắc tố
Da bàn chân có thể trở nên nhợt nhạt, thiếu màu sắc do thiếu máu. Đôi khi, da còn có thể có màu xanh tím, đặc biệt khi chân được nâng cao. Tình trạng này cho thấy máu không đủ để nuôi dưỡng vùng da và các mô cơ bên dưới.
4. Biến chứng của bệnh động mạch ngoại biên
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh động mạch ngoại biên có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm:
- Loét và hoại tử chi – khi tuần hoàn máu đến chân bị cản trở, các mô có thể bị tổn thương, dẫn đến loét, nhiễm trùng và trong trường hợp nghiêm trọng thậm chí dẫn đến hoại tử chi.
- Tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ – bệnh nhân mắc PAD có nguy cơ cao bị nhồi máu cơ tim và đột quỵ do xơ vữa động mạch ở các mạch máu quan trọng như động mạch vành và động mạch não.
- Giảm chất lượng cuộc sống – tình trạng đau nhức và tê bì chân có thể hạn chế khả năng vận động và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh.
5. Phòng ngừa và điều trị bệnh động mạch ngoại biên
PAD là một bệnh có thể phòng ngừa và kiểm soát bằng cách thay đổi lối sống và điều trị y tế. Các biện pháp bao gồm:
- Ngừng hút thuốc: Điều này có thể giúp giảm nguy cơ PAD và cải thiện lưu thông máu.
- Kiểm soát đường huyết: Đặc biệt quan trọng đối với những người mắc bệnh tiểu đường.
- Tập thể dục: Vận động thường xuyên giúp tăng cường lưu thông máu và cải thiện triệu chứng đau chân.
- Chế độ ăn lành mạnh: Hạn chế chất béo bão hòa, cholesterol và muối, đồng thời bổ sung nhiều rau củ quả, thực phẩm giàu omega-3.
- Dùng thuốc: Thuốc giãn mạch, thuốc chống đông máu hoặc thuốc điều trị huyết áp có thể được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.
- Phẫu thuật: Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể cân nhắc thực hiện các biện pháp như nong mạch hoặc phẫu thuật để tái thông động mạch bị tắc.
Bệnh động mạch ngoại biên là một tình trạng nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và kiểm soát được nếu phát hiện sớm. Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng như đau chân khi đi bộ, tê bì hoặc vết thương chậm lành, hãy đến ngay Phòng khám tim mạch Hồng Tâm để được thăm khám và điều trị kịp thời. Sự hiểu biết và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe tim mạch và ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Tags: động mạch ngoại biên tim mạch xơ vữa động mạch